Dwucyfrowe wzrosty cen utrzymują się w sklepach kolejny miesiąc z rzędu

Analiza przeszło 88 tys. cen detalicznych wykazała, że w marcu br. codzienne zakupy były droższe średnio o 23,7% niż rok wcześniej. Na 17 obserwowanych kategorii rdr. wszystkie po raz kolejny zdrożały dwucyfrowo. Największy wzrost wyniósł 46,4% rdr. i dotyczył karm dla zwierząt. Warzywa znalazły się na drugim miejscu – skok o 39,6% rdr. Wśród nich cebula, marchew i papryka odnotowały duże podwyżki – odpowiednio o 68%, 60,4% i 59,1% rdr. W pierwszej piątce najbardziej drożejących rok do roku kategorii widać też pieczywo z wynikiem 27,6%, nabiał – 27,3%, a także chemię gospodarczą – 26,8%. Nieco dalej w zestawieniu mamy wędliny, art. dla dzieci, owoce i mięso – odpowiednio 24,9%, 23,2%, 22,9% i 22,4% rdr. Z kolei najmniej rdr. poszły w górę ceny używek – o 11,3%, art. tłuszczowych – o 14,4%, jak również słodyczy i deserów – o 18,3%.

Najnowszy raport pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH”, autorstwa UCE RESEARCH i Uczelni WSB Merito (dawniej Wyższych Szkół Bankowych), wykonany na podstawie analizy przeszło 88 tys. cen detalicznych z ponad 37 tys. placówek handlowych, wykazał, że w marcu br. ceny w sklepach były wyższe średnio o 23,7% niż rok wcześniej. Z analizy wynika też, że na 17 badanych kategorii rok do roku znowu podrożały dosłownie wszystkie. Do tego odnotowano same dwucyfrowe wzrosty. Najmniejszy wyniósł 11,3%, a największy – 46,4% rdr. W lutym skala podwyżek średnich cen poszczególnych grup towarów rdr. wynosiła od 10,3% do 30,9%, a w styczniu – od 10,8% do 27,9%. Widać zatem, że jest coraz drożej.

– Podwyżki średnich cen obejmujących kategorie produktów sklepowych przez najbliższe kilka, a może nawet kilkanaście miesięcy będą dwucyfrowe w ujęciu rok do roku. Niestety, konsumenci będą mocno odczuwać wysokie wzrosty cen, choć poszczególne produkty będą notowały różne skoki – komentuje dr Anna Semmerling z Uniwersytetu WSB Merito. 

Zebrane dane pokazują także, że w marcu największą dynamikę wzrostu cen zanotowały karmy dla zwierząt domowych. Tego typu art. zdrożały średnio aż o 46,4%. Sam pokarm dla kotów poszedł w górę o 46,8% rdr. Niewiele mniejsza podwyżka objęła żywność dla psów – o 46,1% rdr.

– Żywność dla domowych pupili drożeje ze względu na rosnące koszty surowców, w tym produktów odzwierzęcych oraz tłuszczy. Dodatkowo w cenie karm uwzględniony jest efekt podwyżki opłat za prąd. A przy produkcji tych artykułów zużywane są duże ilości energii elektrycznej – wyjaśnia dr Tomasz Kopyściański z Uniwersytetu WSB Merito.

Na drugim miejscu w zestawieniu znalazły się warzywa ze wzrostem o 39,6% rdr. Rekordowe podwyżki rdr. zanotowały takie artykuły, jak cebula – o 68%, marchew – o 60,4%, papryka – o 59,1%, a także pomidory – o 43,8%.

– To efekt niekorzystnych warunków klimatycznych w rolniczej, południowej Hiszpanii i północnej Afryce, który przełożył się na niedobór warzyw na całym europejskim rynku. Do tego dochodzą wysokie koszty krajowej produkcji szklarniowej w okresie zimowym. Bezpośredni efekt wysokich kosztów ogrzewania i naświetlania przekłada się na ceny produktów. W przypadku cebuli i marchwi odczuwane są jeszcze skutki słabych zeszłorocznych zbiorów i ograniczonych stanów magazynowych. Na szczęście, ze względu na charakter ww. czynników, dynamiczny wzrost cen może być krótkotrwały. Najpóźniej w maju, po zwiększeniu produkcji krajowej, powinny nastąpić istotne spadki w tej kategorii – uspokaja dr Kopyściański.

Trzecie miejsce w rankingu drożyzny zajęło pieczywo z podwyżką o 27,6% rdr. Dla przykładu, chleb podrożał o 28,3%, a bułki poszły w górę o 26,9% w ujęciu rdr.

– Drożdże, cukier i mąka od wielu miesięcy windują ceny w tej kategorii. Ma to bezpośredni wpływ na ostateczny wzrost cen produktów piekarniczych. Trzeba również pamiętać o tym, że rynek zboża jest obecnie mocno niestabilny – zaznacza dr Anna Semmerling.

Na czwartej pozycji w marcowym zestawieniu widać nabiał, który rdr. zdrożał o 27,3%. W relacji rocznej największe podwyżki odnotowały takie artykuły, jak jajka – o 38,3%, jogurty – o 30,6%, śmietana – o 30,5%, a także mleko – o 27,4%.

– Na ceny wielu produktów oddziałują wysokie pośrednie koszty produkcji. Jednak w przypadku nabiału dodatkowo dochodzi wpływ zniesienia restrykcji pandemicznych w Chinach. W tym kraju mocno zwiększył się popyt konsumpcyjny, w szczególności na sery i jogurty. To wygenerowało podwyżki na wszystkich rynkach, w tym w Polsce. Nabiał jest interesującą kategorią, bo ceny hurtowe mleka w marcu br. spadły, ale artykułów z niego przetworzonych – już nie. W przypadku jaj wciąż ma znaczenie ograniczona podaż w związku z ptasią grypą. Do tego istotne są wysokie ceny pasz drobiowych – tłumaczy dr Kopyściański.

Pierwszą piątkę najbardziej drożejących kategorii zamyka chemia gospodarcza ze wzrostem rok do roku na poziomie 26,8%. Sam proszek do prania zdrożał aż o 52,6%, a papier toaletowy – o 38,6%.

– Głównym powodem wzrostów cen chemii gospodarczej są stale rosnące koszty produkcji. Wpływają na to m.in. drożejące surowce, a także odczynniki chemiczne. W produkcji proszku do prania wykorzystywanych jest kilka coraz droższych substancji. Natomiast w przypadku papieru toaletowego znaczenie ma rosnąca cena celulozy – stwierdza dr Semmerling.

Patrząc na wyniki kolejnych kategorii, analitycy z UCE RESEARCH zwracają też uwagę na to, że wędliny w marcu zdrożały o 24,9% rdr. W tym przypadku podwyżka jest mniejsza niż w lutym, gdy wyniosła 25% w ujęciu rok do roku. Ostatnio ceny szynki poszły w górę o 30,7%, kiełbasy tradycyjnej – o 23,9%, a parówek – o 22,9% rdr. Następną pozycję w zestawieniu ma kategoria art. dla dzieci z wynikiem 23,2%. Nieco mniejszy wzrost odnotowały owoce – o 22,9% rdr. W tej grupie towarów najbardziej zdrożały truskawki – o 43,4% rdr. Dalej widać arbuzy i banany – odpowiednio 28,2% i 27,8% rdr.

– Przyczyny wzrostu cen w tej ostatniej kategorii są analogiczne jak w przypadku warzyw. Niekorzystne warunki klimatyczne w ostatnich miesiącach w krajach będących naturalnymi eksporterami owoców na rynki europejskie istotnie zmniejszyły podaż dostępnych produktów. To przełożyło się na wzrosty cen – twierdzi dr Kopyściański.

Autorzy analizy informują również, że mięso rdr. podrożało w marcu o 22,4%, czyli bardziej niż w lutym – o 20,3%, ale ta kategoria nie drożeje już tak szybko jak wcześniej. W zeszłym miesiącu ceny wieprzowiny wzrosły rdr. o 28,7%, drobiu – o 24,8%, a wołowiny – o 12,3%.

– W kategorii mięsa ceny cały czas się wahają. Jeśli dany produkt mięsny znacznie drożeje, to inne art. nieco wolniej idą w górę. I to może dawać niższą średnią niż w poprzednich miesiącach. Nadal jednak wśród tych towarów odnotowuje się wzrosty o 20-30% rdr. To jest bardzo wysoki poziom i z pewnością mocno odczuwalny wśród konsumentów – podkreśla ekspertka z Uniwersytetu WSB Merito.

Z kolei najmniej zdrożały ostatnio używki – o 11,3% rdr. Przed nimi są produkty tłuszczowe z podwyżką o 14,4% rdr. Natomiast trzecie od końca są słodycze i desery ze wzrostem o 18,3% rdr.

– Ceny używek z natury rosną skokowo na początku roku, gdy podnoszona jest stawka akcyzy, która ma kluczowy wpływ na dynamikę wzrostu cen w tej kategorii. W kolejnych miesiącach roku koszty zakupu tego typu produktów pozostają w miarę stabilne, co potwierdzają dane za marzec br. Z kolei w przypadku tłuszczów odczyt z marca 2023 roku „fałszuje” tzw. wysoki efekt bazy. W marcu 2022 roku mieliśmy rekordowe ceny tych produktów. Dlatego porównanie procentowe rdr. nie oddaje w pełni wciąż bardzo wysokiego poziomu drożyzny – podsumowuje dr Tomasz Kopyściański z Uniwersytetu WSB Merito.

Dane pochodzą z cyklicznego raportu pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH” (powstającego co miesiąc od blisko 6 lat), autorstwa UCE RESEARCH i Uczelni WSB Merito (dawniej Wyższych Szkół Bankowych). Analiza pokazuje średnią wartość cenową, notowaną miesiąc do miesiąca i rok do roku. W najnowszej odsłonie porównano wyniki z marca 2023 r. i analogicznego okresu 2022 roku. Dotyczyło to 17 kategorii i blisko 100 najczęściej wybieranych przez konsumentów produktów codziennego użytku. Łącznie zestawiono ze sobą ponad 88 tys. cen detalicznych z ponad 37 tys. sklepów należących do 61 sieci handlowych. Badaniem objęto wszystkie na rynku dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience oraz cash&carry docierające ze swoją ofertą do większości konsumentów w Polsce.

Uwaga! Autorzy badania zastrzegają, że powyższa analiza nie może być traktowana jako pomiar wzrostu lub spadku ogólnego poziomu inflacji.

Masz pytania do ww. publikacji?

Skontaktuj się z nami: strefa.wiedzy@uce-pl.com